روستای برنجگان

  غيرممکن است که ساحل يک رودخانه تفرجگاه و محل گذر گردشگران باشد ولي عاري از هرگونه آلودگي و زباله باشد. اغلب در ساحل اين رودخانه ها انبوهي از بطري هاي نوشابه و آب معدني، پاکت انواع خوراکي و بسياري از زباله هاي ديگر ديده مي شود. دور از انصاف است در برابر رودخانه ها که سر منشأ حيات و زندگي هستند اينگونه رفتار شود. چه افرادي که ساعت ها محو تماشاي زيبايي رودخانه مي شوند ولي زماني که ساحل رودخانه را ترک مي کنند از آنها فقط مشتي زباله باقي مي ماند. اگر هر فرد مي دانست با زباله هاي به جا گذاشته خود سهم قابل توجهي در تخريب رودخانه دارد اکنون چشم اندازهاي زيبا به يک زباله داني تبديل نمي گشت. زاينده رود رودخانه اي که از آغوش زردکوه جاري مي گردد و به چندين شهر حيات بخشيده است. بي شک براي سرزميني که کمبود آب به عنوان يک مشکل اساسي براي مردمان آن به شمار مي رود،سرمايه اي بزرگ است آن هم براي ناحيه اي که در کنار کوير باشد.زاينده رود همان طور که از اسمش پيداست زندگي بخش شهرهايي است که از ميان آنها مي گذرد.اصفهان بزرگي خود را مديون همين رودخانه باارزش است.چه زمين هاي خشک و مرده اي که با آب اين رودخانه زنده مي شوند.زاينده رودي که زندگي مي بخشد سرانجام خودش درون زمين گاوخوني فرو مي رود اما با اين سرنوشت تلخ بار ديگر زاينده رود در آغوش زردکوه بختياري متولد مي گردد.زاينده رودي که يک مرکز بزرگ فرهنگي را به نام اصفهان براي کشور ما به ارمغان آورد،زاينده رودي که شاعران بزرگ در وصف آن سروده اند و علاوه بر زنده کردن اقتصاد و کشاورزي،ادب و هنر را حيات مي بخشد.آيا سزاوار است اين همه بي مهري در برابر رودخانه پاک و با سخاوت.آن هم به خاطر منافع و ناآگاهي خود؟

ويژگي ها ي جغرافيايي

 زاينده رود از رودخانه هاي مستقل زير حوضه گاوخوني که سرچشمه اصلي آن دامنه هاي زردکوه بختياري و در حد فاصل بين اصفهان و لرستان است.اين رودخانه در شهرستان هاي فارسان،داران،شهرکرد،زرين شهر واصفهان جريان دارد.چشمه جانان يکي از سرچشمه هاي نخستين اين رودخانه در دامنه هاي زردکوه بختياري است که به طرف شرق جريان مي يابد.در طي راه چشمه ديگري به نام چهل چشمه به آن مي پيوندد.پس از آن در ناحيه فريدون در چشمه مهم ديگر به نام هاي خرسنگ و کودنگ به آن مي ريزد.اما از لحاظ بررسي انشعابات مهم و اوليه،زاينده رود در ابتدا از به هم پيوستن رودخانه هاي خوربه و آب کوهرنگ در جنوب غربي آبادي قلعه سبزي واقع در48کيلومتري شمال غربي شهر فارسان سرچشمه مي گيرد.زاينده رود روستاهاي بهلان، قورتان، رنگ ده، قلعه سيان بالا، شريف آباد، فيض آباد، فيلورجان، کرنشان، فخرآباد، کله سيج، بداغ آباد، چم يوسف علي، چم علي شاه، خوشوئيه، برنجگان ، سعيدآباد، چم آسمان، باغ شاه، چم حيدر، چم طاق، چم نار، چم خرم و چم عالي را مشروب مي سازد و سرانجام به باتلاق گاوخوني مي ريزد.

همچنين اين رودخانه در مسير خود رودخانه هاي جوب آسياب، شور، نهرگيشي، نهر مروان، پلاسبحان، دره گاو ،آسياب، دره تيزاب، خشک رود و سمندگان را زاينده رود در جهت شمال غرب به جنوب شرق جريان دارد.طول رودخانه405کيلومتر و شيب متوسط بسترآن0/15درصد است.اين رودخانه سرانجام در حدود 120کيلومتري جنوب شرقي اصفهان به باتلاق گاوخوني مي ريزد.باتلاق گاوخوني در30کيلومتري جنوب شرقي ورزنه واقع شده است.ميانگين بارندگي سالانه در امتداد زاينده رود سالانه450ميليمتر و وسعت حوضه آبگير آن حدود27100کيلومتر مربع است.

زمين شناسي

زاينده رود در مناطق بي کربنات کلسيک،بي کربناته در سازندهاي سيليکاته و بي کربناته و سولفاته و کلروره جريان دارد.

وجه تسميه

دليل اصلي نامگذاري زاينده رود آن است که اين رودخانه در طول مسير خود روستاها،باغ ها و مزارع فراواني را آباد وزنده مي کند و بستر اين رودخانه از سرچشمه تا مصب از خود زايش آب مي کند و نامگذاري آن به زاينده رود به همين جهت است.اين رودخانه از قديم به نام هاي زاينده رود،زنده رود،زندرود،زرين رود،زرينه رود،زرن رود و زندک رود ناميده شده است.

مردم شناسي

  زاينده رود در طول مسير خود با اقوام و طوايف گوناگوني در ارتباط است.در اطراف رود خرسنک که يکي از شاخه هاي زاينده بود است،طايفه چهارلنگ بختياري و در اطراف زرين رود نيز طايفه مشهور به هفت لنگ بختياري سکونت دارند.در اطراف جانانه رود نيز در روزگاران گذشته آبادي هايي وجود داشته که امروزه از آنها اثري نيست و محل زراعت طوايف بختياري شده است.همچنين ادامه مسير زاينده رود تا باتلاق گاوخوني اقوام گوناگون با آداب و رسوم مختلف درکنار اين رودخانه زندگي مي کنند که بحث در مورد همه آنها نيازمند به نوشتار چندين جلد کتاب است.

 پوشش گياهي

در کناره ها و سواحل رودخانه زاينده رود پوشش گياهي متنوعي ديده مي شود.اين رودخانه به دليل اينکه از ارتفاعات سرچشمه مي گيرد و وارد نواحي کويري و نيمه کويري مي شود،داراي تنوع گياهي چشمگيري است.

 از گياهان کناره هاي اين رودخانه مي توان گونه هاي تيره اسفناج مانند لارک و اشنان نام برد که در نواحي کويري مي رويند.

 گونه هاي متنوعي از گز همچون شوره گز،گز گلبرگ نازک و غيره در حاشيه رودخانه زاينده رود مي رويند.گياهاني مانند گل بابونه و گونه هاي درمنه در نواحي کوهستاني مي رويند.گونه هاي متنوعي از گندميان،پروانه آساها و گل جاليز نيز در نواحي مختلف ديده مي شوند.انواع قيچ و گون و اسکنبيل در نواحي پست در حاشيه رودخانه مي رويند.

 نوع جانوري

از ماهي هايي که در رودخانه زاينده رود گزارش شده اند از خانواده کپور ماهيان،گونهAlburnus maculatesاست که در محل ورود به شهر اصفهان ديده مي شود.انواع گونه هاي جنسCapoetaکه بيشتر در نزديکي باتلاق گاوخوني زندگي مي کنند.از خانواده کپورماهيان دندان دار،گونهAphanius mentoاست که در نزديکي هاي گاوخوني بيشتر ديده مي شود.ماهي گامبوزيا که در تمام رودخانه بسيار ديده مي شود.گونه هاي ديگري از ماهيان در زاينده رود وجود دارند که هم از نظر اقتصادي و هم از نظر اکولوژيکي داراي اهميت هستند.حشرات آبزي گوناگون،مارهاي آبي،لاک پشت ها در اين رودخانه به چشم مي خورند.اين رودخانه در برخي نقاط باعث پديد آمدن زيستگاه هاي متنوعي براي گونه هاي جانوري شده است که در نوع خود بي نظير است.

جاذبه هاي گردشگري

 وجود مناطق زيباي طبيعي در امتداد زاينده رود،کوه هاي مرتفع و ستيغ هاي صخره اي در سرچشمه هاي اين رودخانه،تونل کوهرنگ،دامنه هاي پر از گل،لاله هاي واژگون، چشمه هاي خنک و شفابخش، چشم انداز زمين هاي کشاورزي،باغ ها، نيزارهاي اطراف گاوخوني و ديگر مناطق طبيعي از جمله خود رودخانه از جاذبه هاي طبيعي زاينده رود و نواحي مجاور آن هستند.

وجود اماکن تاريخي مانند پل ها،برج هاي کبوترخانه،آثار تاريخي شهر اصفهان و غيره از جاذبه هاي تاريخي در نواحي مجاور اين رودخانه است.در سواحل زاينده رود مردماني با آداب و رسوم و فرهنگ هاي گوناگون همراه با زاينده رود به زندگي جريان مي دهند.

باغ بهادران یکی از شهرهای کوچک استان اصفهان، و از توابع شهرستان لنجان (زرین شهر)در مرکز ایران است. این شهر مرکز بخش باغبهادران هم می‌باشد. بادام و گردو جزو محصولات این شهر است و از سوغات آن میتوان به پولکی اشاره کرد. این شهر به دلیل قرار گرفتن در ساحل زاینده رود آب و هوایی معتدل دارد.در گذشته شغل اصلی اغلب مردم کشاورزی بوده.این شهر با جمعیت ۸۰۴۳ نفر (برآورد ۱۳۸۳خ.) در بخش باغ بهادران شهرستان لنجان قرار دارد.بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش باغ بهادران شهرستان لنجان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۴۵۹۸۳ نفر بوده است

معرفی بخش باغبادران

بخش باغبادران با مرکزیت شهر باغبادران در 60 کیلو متری جنوب غربی شهر اصفهان قرار گرفته و از لحاظ تقسیمات کشوری یکی از دو بخش شهرستان لنجان میباشد.(البته بنا بگفته یکی از اهالی این بخش به فرمانداری تبدیل شده است)

بخش باغبادران در قسمت شهری دارای دو شهر با نامهای باغبادران و چرمهین و در قسمت روستایی دارای 37روستا است که در سه دهستان این بخش که عبارتند از : دهستان چم رود با مرکزیت روستای کرچگان، دهستان چم کوه با مرکزیت روستای چم یوسفعلی و دهستان زیر کوه با مرکزیت روستای کچوئیه پراکنده میباشند. از 37 روستای موجود در بخش باغبادران تعداد 20 عدد از آنها در ساحل رودخانه زاینده رود قرار گرفته اند . لازم به ذکر است که رودخانه زاینده رود از سد چادگان یا سد زاینده رود تا منتهی الیه غربی بخش باغبادران یعنی روستای چم طاق مسیری بالغ بر 74 کیلومتر را با پیچ و خم های بسیار زیاد طی میکند و در طول 37 کیلومتر بعدی نیز میهمان یا شاید با عنوانی بهتر میزبان بخش باغبادران است.طبیعی است با وجود جاری بودن رودخانه زاینده رود با این طول در بخش باغبادران جاذبه های گردشگری طبیعی یا اکوتوریستی فراوانی به وجود می آید که در طول این مسیر و 20 روستای واقع در ساحل رودخانه زاینده رود پراکنده هستند و در واقع این رودخانه زاینده رود است که از دیر باز باعث تداوم حیات در این روستا ها و شهر باغبادران شده است . 16 روستای دیگر بخش باغبادران که اغلب آنها در دهستان زیر کوه هستند عبارتند از چند روستای پایکوهی واقع در دامنه جنوبی کوه پیر شمع الدین که بزرگترینشان روستای کلیشاد رخ است ، روستاهای کچوئیه ، هاردنگ ، زمان آباد و شورجه در قسمت شرقی بخش باغبادران ، روستاهای حاجی الوان و قلعه ترکی در ساحل شمالی رودخانه زاینده رود واقع در صحرای طبس باغبادران و چند روستای پراکنده دیگر . در این نوشته سعی شده است حدالامکان تمامی جاذبه های گردشگری باغبادران ذکر شود و محور های گردشگری منطقه را طبق تقسیم بندی اینجانب بیان خواهم کرد.

رودخانه زاینده رود در طول 37 کیلومتر در بخش باغبادران جریان دارد که در طول این مسیر 20 روستا و خود شهر باغبادران در کنار ان آرام گرفته اند این روستاها که هر بیست تای آنها در دو دهستان چم رود و چم کوه قرار دارند به ترتیب عبارتند از : روستای چم آسمان ، شهر باغبادران ، روستاهای چم پیر ، مورکان،ُ سعید آباد ، کرچگان ، برنجگان ، صادق آباد ، کته شور ، دورک ،خشوئیه ،آیدغمیش ، زرد خشوئیه و پرکستان در دهستان چم رود ، روستاهای چم علیشاه ، چم آغل ، چم کهریز،چم نور، چم یوسف علی ، چم حیدر چم طاق در دهستان چم کوه .

جاذبه های گردشگری این مسیر گردشگری از این قرارند:

از ابتدای مسیر در صورتی که ورود به بخش باغبادران از سمت روستای نوگوران صورت پذیرد در این روستا که جزء روستاهای بخش باغبادران نیست میتوان از مکانهایی مانند پل کله ( تاریخی) و طبیعت منطقه استفاده کرد همچنین روستای تاریخی مدیسه که زادگاه مرحوم آیت الله سید ابوالحسن مدیسه ای مشهور به اصفهانی است دارای محله قدیمی و برجک و قلعه ای کوچک میباشد که در کنار نوگوران قرار دارد .

-- این منطقه برای توقف صبحانه مناسب میباشد و در صورت وجود جمعیت کمتر از 40 نفر میتوان از کافه ای که در ضلع شرقی پل کله قرار دارد استفاده کرد .

پس از آن از پشت روستای نوگوران توسط جاده ای آسفالت از نوگوران میگذریم و وارد بخش باغبادران میشویم نرسیده به شهر باغبادران چند نقطه گردشگری وجود دارد که عبارتند از سد چم آسمان ، استودان و سنگ نگاره های باغبادران و جاذبه اکوتوریستی حاصل شده از پیچ رودخانه در محل صحرای گدستان و سد چم آسمان مدت توقف در این مکان را همراه با توضیحات تکمیلی میتوان حدود 1ساعت و نیم تخمین زد که تصمیم گیری توقف در این مکان بر عهده ریاست کاروان است.

پس از عبور از این محوطه وارد محوطه مسکونی شهر باغبادران میشویم که شامل توقف گاههای زی میباشد :

محور تاریخی قلعه چهار برج که پیشنهاد میشود با پای پیاده طی شود و پس از عبود از کوچه ها و از زیر دالانی ها وارد قلعه تاریخی چهار برج باغبادران میشویم ( حدود 45 دقیقه توقف و بازدید) و پس از بازگشت در صورت توافق گروه تا کنار رودخانه از مسیر دالانی دروازه بشمگان پیاده روی میکنیم و به محوطه پل ( جدید الاحداث) وشمندجان میرویم و پس از چند دقیقه ای توقف ادامه مسیر را پی میگیریم . سایر دیدنی های شهر باغبادران عبارتند از : کتابخانه و منزل استاد منصور امینی باغبادرانی ، نارون کهن سال حبیب خان و انجیر کهن ( انجیر چی ) و همچنین سایر مسیرهای ساحلی .

پس از باغبادران و گذر از روستای چم پیر وارد روستای مورکان میشویم موزه دکتر ریحان صفوی واقع در محله رحمت آباد مورکان و دو برج کبوتر و طبیعت مورکان جاذبه های گردشگری و اکوتوریسمی این روستا هستند.در جنوب روستای مورکان و در دامنه کوه پیر شمع الدین روستای همام با دو چنار کهن سال قرار دارد . همچنین در ساحل شمالی رودخانه و شمال غربی مورکان روستای سعید آباد قرار دارد با زیارتگاه قرآن دست خط حضرت علی (ع) و طبیعت ساحلی.

کوه پیر شمع الدین : پس از گذر از این دو روستا جاده ای خاکی ما را به محل چشمه و کوه پیر شمع الدین رهنمون میشود که برای علاقه مندان به زمین شناسی ( به علت وجود فسیل های دوره کرتاسه) کوه نوردی ، کوه گشت و طبیعت بکر کوهستان و همچنین علاقه مندان به جمع آوری گیاهان کوهی و فسیل است .روستای کرچگان میتواند توقف گاه بعدی ما باشد با طبیعت ساحلی زیبا برج کبوتر و قلعه .

پس از گذر از روستای کرچگان و مشاهده طبیعت زیبای منطقه به روستاهای دورک ، کته شور ، صادق اباد در ساحل شمالی رودخانه و برنجگان در ساحل جنوبی رودخانه میرسیم که چسبیده بهم هستند ولی توقف گاه مناسبی ندارند.

روستای خشوئیه : این روستا پس از برنجگان در ساحل جنوبی رودخانه قرار دارد و میتواند توقف گاه بسیار مناسبی باشد نقاط دیدنی آن شامل دالان ها خانه های قدیمی برجک ، حمام قدیمی و کلا محله سنتی و سپس پیر چنار بسیار قدیمی روستا و طبیعت زیبای آن است . روستای آیدغمیش در نزدیکی خشوئیه و در ساحل شمالی رودخانه است و محله سنتی را دارا میباشد .

پس از آن روستاهای زرد خشوئیه و پرکستان قرار دارند دارای محله قدیمی و پیر چنار قدمگاه در پرکستان و مانند سایر روستاهای مسیر طبیعت زیبای ساحلی .

روستای چم علیشاه : پس از آن به روستای چم علیشاه و چم آغل میرسیم چم علیشاه دارای منظره بسیار جالبی در ساحل رودخانه و همچنین محله قدیمی روستا میباشد در شمال چم علیشاه چم اغل قرار دارد و در شمال این دو روستا رشته کوههای کم ارتفاعی که به تازگی در آنجا نیز نگاره هایی بر سنگ کشف کرده ایم .

پس از این دو روستا به ترتیب روستاهای چم کهریز ، چم نور و چم یوسف علی قرار دارند و پس از آن به روستای چم طاق که در منتهی الیه غربی بخش باغبادران قرار دارد در این مسیر با صحنه های طبیعی بسیار جالب توجهی مواجه میشویم و در پایان روستای چم طاق خود دارای یک درخت توت کهن سال است .

روستا های ایران

به طور کلی آبادیهای کشور ما از چند دیدگاه قابل بررسی است که از آن جمله به موارد زیر اشاره می شود .

- روستاها از نظر تعداد جمعیت ، تفاوت های فاحشی با هم دارند ، به نحوی که در بعضی از آنها بین 2000 تا 5000 نفر و در تعداد زیادی از آنها تا حدی کمتر از 500 نفر و به طور عمده کمتر از 250 نفر ساکن وجود دارد .

- شمار زیادی از روستاهای کشور ما از نظر موقعیت مکانی , شرایط استقرار و پراکندگی با یکدیگر متفاوت است . بسیاری از آنها در جوار هم و بعضی در فاصله ای دور از هم قرار گرفته است . بسیاری از آنها در مسیر راههای ارتباطی و خیل دیگری اصولا راه ارتباطی ندارد . بعضی از آنها در نواحی دشتی و برخی دیگر در نواحی کویری یا کوهستانی قرار دارد .

- از نظر شرایط آب و هوایی و خصوصیات طبیعی نیز روستاها با یکدیگر متفاوت اند . گروههای عمده ای در جوار منابع آب و برخی با کمبود آن روبرو می باشد .

- روستاها و بویژه آنهایی که دارای جمعیت کمتر از 500 نفر می باشند ، از نظر امکانات دارای کمبودهایی می باشند .

- بیشتر روستائیان به صورت سنتی و به دور از پیشرفتهای فنی کشاورزی و دامداری به کار خود ادامه می دهند . از این رو منابع مالی و معیشتی و سطوح درآمدی کافی در اختیار ندارند . این خود از جمله مهمترین عوامل مهاجر برانگیز روستایی می باشد .

- بخش عمده ای از ساختمان های روستایی کشور فرسوده شده و قسمتی نیز در دوران جدید ساخته شده است . مجموع آنها در مواجهه با زلزله ، سیل و دیگر عوامل نامساعد طبیعی قابلیت مناسبی نداشته و از این رو به نسبت نقاط شهری در معرض صدمات جانی و مالی بیشتری قرار دارند .

- ترویج بهداشت و توسعه تاسیسات درمانی در این روستاها توسعه چندانی ندارد . از این رو روستائیان به طور عمده در معرض بسیاری از بیماری ها قرار دارند .

- محصولات عمده ی تولیدی روستاها از نظر بازاریابی ، بازار خوبی را در اختیار ندارد و بسیاری از محصولات تحت تاثیر واسطه ها و سلف خرها با قیمت های ارزانی خریداری می شود و یا روی دست روستائیان می ماند .

- خیل عظیمی از روستائیان در اثر وجود عوامل جاذب شهری به سوی شهرها مهاجرت کرده اند . این مورد ضمن کاهش تولیدات کشاورزی و نیروی شاغل در این بخش ، روستائیان را به سوی فضاهای نامتجانس و غریبه ی شهری سوق داده و با انبوهی از مشکلات مانند مسکن ، کار و تامین نیازهای اولیه مواجه گردانیده است .

روستاهای کشور ما پس از طی یک دوره ی پر ملال ارباب و رعیتی و مالکیت مطلق العنان بر روستاها ، به طور عمده قوام و اساسی را که در طول قرنهای متمادی به طور عرفی دارا گردیده بود ، در اثر تغییر مدیریت روستایی ، رواج وسایط ارتباط جمعی ، و تغییرات جمعیتی و کالبدی ، به سویی نهاده است . در بعضی از آنها معیشت کشاورزی و دامداری ، جای خود را به مشاغل خدماتی داده است .

درمقابل مشکلات و مسائل زندگی در روستاها که شمه ای از آنها در بالا آمد و در اثر برنامه های مقطعی عمران شهری و منطقه ای که تاثیر بسیار مهمی را بر روستاها گذاشته ، روز به روز روستا نشینی در مقابل شهرنشینی عقب نشینی کرده است . بر این موارد باید تمرکز بیشتر جمعیت در نواحی شهری و آثار ناموزون ناشی از مهاجرت ها را افزود . در مقابل این مشکلات که علی الخصوص از دوران پس از اصلاحات ارضی و شروع به صنعتی شدن کشور نضج گرفته ، عمده ی برنامه های عمرانی کشور در زمینه ی توسعه اقتصادی و اجتماعی مراکز سکونتی نتایج زیر را به دست داده است :

- اجرای برنامه های اقتصادی و اجتماعی در نقاط پرجمعیت باعث دور افتادن نواحی روستایی به ویژه روستاهای دور افتاده شده است .

- تهیه طرحهای هادی و جامع و تفصیلی و ایجاد شهرکهای همجوار با شهرها به منظور حل معضلات زندگی شهری و اسکان جمعیت در آنها بوده و از اینرو تهیه طرحهای عمرانی در سطح بعضی از روستاها نتایج مطلوبی را به دست نداده است . بلکه در برخی موارد نتیجه معکوس داشته است .

- ایجاد بازارهای کار ناشی از صنعت در نقاط شهری و رواج مشاغل خدماتی و مبادله ای و غیر تولیدی ، عامل مشوقی در جذب جمعیت آماده به کار روستایی بوده است .

- استفاده ی شتابزده از بعضی از فنون عمرانی کشاورزی و دامداری مانند حفر چاههای عمیق یا تغییر مراتع به اراضی کشاورزی ، در کوتاه مدت دارای نتایج مفید و در بلندمدت دارای دست آوردهای منفی بوده است . به نحوی که امکان حیات یک مورد باعث ممانعت از ادامه ی حیات مورد دیگر شده است .

به عنوان مثال ارائه برخی از خدمات رفاهی در نقاط شهری جذب جمعیت روستایی را به دنبال داشته است و ایجاد یک مرکز صنعتی ، جمعیت شاغل در کشاورزی را به سوی خود سوق داده است .

- اگر چه تلاش در زمینه ی بهبود شرایط روستایی کشور بویژه در سالهای پس از انقلاب اسلامی در طیف گسترده ای مطرح شده و برنامه های عمرانی زیادی مانند برق رسانی ، آب رسانی ، تشکیل تعاونی ها راه سازی و بهبود منابع آب و طرحهای عمرانی دیگری در روستاها به مرحله انجام رسیده ، ولی در مقابل خود طیف بسیار گسترده ی توسعه شهری را با ایجاد مشاغل ، توسعه تاسیسات رفاهی ، بالا رفتن سطح درآمد و تنوع مشاغل ( در مقام مقایسه با روستا ) به همراه داشته و همین عوامل بر تشدید و تشتت مهاجرت های روستایی مهمترین اثر را گذارده است .

- تهیه طرحهای هادی روستایی با انجام برنامه های عمرانی و زیربنایی در نقاط شهری مترادف بوده و انجام مقدمات عمرانی در شهرها خود عامل مشوقی برای جذب جمعیت روستایی و به عبارتی عقب ماندن بیشتر نواحی روستایی از نواحی شهری گردیده است . در این مورد به تعداد طرحهای توسعه و عمران ، تفصیلی ، آماده سازی ، ایجاد شهرهای جدید از یک سو و توسعه مسکن سازی و رفع نیازمندی های جنبی آن ، عمران و آبادی و زیباسازی در شهرها و مقایسه آن ها با اقدامات عمرانی در روستاها اشاره می شود .

- فرهنگ روستانشینی با غنای تاریخی خود از دیدگاه مختلف توان مقاومت در مقابل آثار فرهنگ شهری را نداشته است . روستا با توجه به موقعیت خود در حال از دست دادن سنتها و آداب و رسوم خود بوده است .

- از دیدگاه اقتصادی ، بر اساس عوامل مختلفی که به اجمال ذکر آنها رفت ، سطح درآمد خانوارهای روستایی با سطح هزینه ها و تورم های اقتصادی ، از هماهنگی لازم برخوردار نبوده است . به طور عمومی روستائیان توان مالی مناسب را نداشته و حتی برای تامین بعضی از مایحتاج غذایی نیازمند شهرها گردیده اند .

- بسیاری از عوامل دیگر را که بر پهنه زندگی در روستاها موثر واقع شده و آثاری را نیز به همراه داشته ، باید افزود . کاهش شدید جمعیت ایلی و عشیره ای و در نتیجه کاهش دامداری ، توسعه آثار کویر یا خشک شدن اراضی کشاورزی و باغی ناشی از مهاجرت به عنوان مثال آورده می شود .

در چند دهه گذشته برنامه ها و طرحهای بهسازی و عمرانی بسیاری در روستاها به مرحله اجرا در آمده است و موفقیتهایی را نیز در پی داشته است . مهمترین اقدام در زمینه ی نظارت بر آثار متقابل روستائیان زندگی شهری و روستائیان و توسعه ی تولیدات کشاورزی و دامی و در نتیجه افزایش سطح درآمد روستائیان ، ایجاد تاسیسات و تسهیلات رفاهی بوده است .

منابع :

1. با شهر و منطقه در ایران ، دکتر اسماعیل شیعه ، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران ، 1380